Người góp phần gìn giữ nhịp chiêng ở Cư Drăm

Ông Dương Văn Tho (bìa phải) cùng nghệ nhân Y Jut Êban đang theo dõi đội chiêng tập luyện Tiếng chiêng tre rộn ràng trong ngôi nhà dài của gia đình ông Dương Văn Tho, ở buôn Chàm A, xã Cư Drăm, huyện Krông Bông đã trở nên quen thuộc với người dân trong buôn suốt hơn 1 năm qua. Từ những âm thanh rời rạc, lạ lẫm những ngày đầu, qua sự uốn nắn, hướng dẫn tỉ mỉ của nghệ nhân đã dần trở nên tròn vành, rõ nhịp. Em Y Gôn ÊBan, ở buôn Chàm A, tham gia học đánh chiêng cho biết, từ hè năm ngoái đến nay, thay vì mê mải trong quán Internet để chơi điện tử, em đã có cho mình một niềm yêu thích mới từ sự động viên nhiệt tình của ông Dương Văn Tho. Em kể: "Lần đầu khi chú Tho đi đến nhà, con định không học đánh chiêng nhưng lần sau chú lại động viên con ở quán net thì con cũng qua học đánh, quen dần rồi thành thạo hơn bài múa và bài Mời rượu. Con chỉ muốn sau này có thể giữ mãi những truyền thống của người Ềđê chúng con." Nếu như Y Gôn Êban mới biết đến chiêng, thì em Dương Văn Tú đã được truyền lửa từ tình yêu văn hóa cồng chiêng của người cha, giúp em dễ dàng tiếp thu những nhịp điệu được nghệ nhân truyền dạy qua mỗi buổi học. "Thời gian đầu, con học rất khó vì con chỉ xem người già đánh chứ chưa từng bao giờ đánh. Được thầy truyền dạy thì bây giờ chúng con cũng đánh được chiêng kram này rồi." Người hướng dẫn cho các em là nghệ nhân Y Jut ÊBan, ở xã Cư Pui, huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk. Ông Y Jut cho biết, bản thân không có nhiều kỹ năng sư phạm, chỉ truyền dạy theo phương pháp làm mẫu và hướng dẫn trực tiếp cho từng em. Hơn nữa, đánh chiêng phải đánh theo điệu, theo nhịp thành một dàn chứ không đánh riêng lẻ nên việc truyền dạy cũng không đơn giản. Ông Y Jut kể, ban đầu ông còn nghi ngại việc ông Tho tự mình đứng ra mở lớp. Nhưng khi thấy ông Tho đi từng nhà vận động người dân cho con em mình theo học đánh chiêng, bỏ tiền thuê dụng cụ cho các em luyện tập, có những tối trời mưa to các em không đi học, ông Tho đến từng nhà đón các em tới lớp, ông Y Jut cũng thuận tình ủng hộ, không quản ngại khó khăn, dành nhiều thời gian, công sức để truyền dạy cho các em. Hơn 1 năm vừa học vừa duy trì tập luyện, đến nay, đội chiêng còn duy trì được 9 em nam từ 12 đến 17 tuổi, thực sự có đam mê và năng khiếu, có thể đánh nhuần nhuyễn các bài chiêng cơ bản như Đón khách, Mời rượu. Hiện tại, đội chiêng vẫn duy trì ôn luyện mỗi tuần 1 đến 2 buổi để không quên bài. Ông Dương Văn Tho tâm sự, đây thực sự là niềm vui với ông. Gần 30 năm gắn bó với buôn làng và làm rể người Êđê, chứng kiến sự mai một của văn hóa người Êđê ở địa phương, ông càng mong muốn làm điều gì đó để lưu giữ, truyền lại cho con cháu. Từ sự tiến bộ của các em trong lớp học, ông Tho hi vọng, mỗi thành viên của đội sẽ tiếp tục truyền lửa để nhịp chiêng được nối dài, đồng thời, sẽ có thêm nhiều người chung tay để đội chiêng sẽ ngày càng có thêm nhiều thành viên tham gia, duy trì lâu hơn nữa. "Ban đầu tôi chỉ nghĩ đến buôn làng thôi, nghĩ đến truyền thống, sau này các cháu nó sẽ không còn biết văn hóa của mình như thế nào nữa. Tôi nghĩ trước mắt là được 1 lớp cho các cháu giỏi về chiêng này, để sau này các cháu sẽ truyền đạt lại cho các cháu nhỏ hơn. Nếu mở được chương trình du lịch cộng đồng thì càng tốt. Trước mắt, tôi chỉ mong muốn là những mạnh thường quân cùng đam mê nhạc Tây Nguyên như tôi cùng góp sức để mở thêm mấy lớp cho các cháu tiếp theo," ông Tho tâm sự. Việc tự bỏ thời gian, công sức, kinh phí để mở lớp học đánh chiêng và lớp múa tại nhà là mô hình mới, lần đầu xuất hiện ở huyện Krông Bông, qua đó đã góp phần thay đổi nhận thức của người dân, đặc biệt là người Êđê tại địa phương trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa của dân tộc. Cách làm này cũng góp phần tạo ra sân chơi lành mạnh cho các em thanh thiếu niên, giúp các em được tiếp cận với các loại nhạc cụ truyền thống, từ đó nhen lên tình yêu và mong muốn được lưu giữ, bảo tồn văn hóa cồng chiêng. H Xíu/VOV Tây Nguyên