Hội Háng Pỉnh dịp trăng rằm của người Tày, Nùng
Bắt đầu từ ngày 12 đến ngày 15/ 8 âm lịch, từng dòng người đổ về thành phố Lạng Sơn để tham dự hội Háng Pỉnh. Trước đây, hội thường diễn ra ở chợ phiên Kỳ Lừa, bây giờ không gian được mở rộng tới khu công viên tượng đài đồng chí Hoàng Văn Thụ (phường Chi Lăng, TP Lạng Sơn). Đa phần người tham gia là người Tày, Nùng với sắc áo chàm xanh, đen truyền thống. Người Tày, người Nùng từ khắp nơi đổ về Càng về chiều chợ càng đông, tiếng hát sli càng bay cao, bay xa. Bà Ngô Thị Liêm, người Tày tại Lạng Sơn hồ hởi: “Năm nào đến dịp Trung thu là tôi đi hội Háng Pỉnh. Mỗi năm hội Háng Pỉnh đều đông vui, có năm đến hàng nghìn người tập trung về chợ Kỳ Lừa hay dưới chân tượng đài Hoàng Văn Thụ để ăn bánh nướng, hát dân ca, nhộn nhịp từ sáng cho tới tối muộn. Đây là dịp để tôi được diện những bộ áo chàm của người Tày vốn thường ngày phải cất trong tủ, được gặp lại bạn cũ, được hát sli, hát lượn và để trau dồi thêm vốn kiến thức cho việc truyền dạy các làn điệu dân ca của tôi”. Háng Pỉnh được khai hội từ rất sớm khi những câu hát sli, hát lượn được cất lên từ trai gái người Tày, Nùng xuống phố. Đây là lối hát dân ca đối đáp giữa các bên nam - nữ. Nội dung của những câu hát đơn giản là hỏi thăm, làm quen sau đó gửi gắm, chia sẻ tình cảm hay học tập các kỹ thuật, phương pháp làm ăn giữa các bản làng nhưng được đối đáp sắc sảo, ý nhị. Cuộc hát tại hội Háng Pỉnh có thể kéo dài đến khuya và nhiều đôi nam nữ đã nên duyên vợ chồng từ những câu hát. Hát đối nam nữ Nghệ nhân ưu tú Hà Mai Ven là người Nùng Cháo, ở xã Thụy Hùng, huyện Cao Lộc nổi tiếng gần xa với tài hát sli, là nghệ nhân ưu tú trẻ nhất của tỉnh Lạng Sơn cho biết: “Từ hội Háng Pỉnh mà nhiều người nên duyên vợ chồng. Vì năm nay họ hát hỏi thăm nhau, làm quen và hẹn hội sau trở lại đây tại hội Háng Pỉnh vì vậy lấy được nhau. Nhưng có nhiều đôi trai gái không nên duyên được thì giờ họ gặp nhau là bạn, là lão tồng, nhân ngãi, kết bạn với nhau, giúp nhau suốt đời. Họ hát lại những bài hát ngày xưa đã từng hát cho nhau nghe. Và bây giờ khi nhà có hoạn nạn, ngày mùa không gặt kịp họ gọi nhau đến giúp không công dù có ở xa cỡ nào. Cái đó mới là cái hay, mới là tính cố kết của dân tộc Tày, Nùng.” Nghệ nhân Ưu tú Hà Mai Ven Năm 2019, hát sli của dân tộc Nùng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Nhạc sỹ, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Hoàng Huy Ấm cho biết đây là việc làm cần thiết khẳng định tính hấp dẫn, độc đáo của hát dân ca Tày, Nùng và quan trọng hơn là có cách nhìn nghiêm túc trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể. Trung tâm Văn hóa tỉnh Lạng Sơn tổ chức sân khấu để các dân tộc giao lưu dân ca Không gian hát kéo dài từ khu chợ phiên Kỳ Lừa sang công viên tượng đài Hoàng Văn Thụ Đến với Lạng Sơn những ngày rằm tháng 8, đừng quên đến với hội Háng Pỉnh của người Tày, Nùng để nghe những câu hát sli gợi thương, gợi nhớ vang lên khắp nơi từ đầu chợ Kỳ Lừa bên bờ sông Kỳ Cùng, lan tỏa đến chân dốc Sài Hồ như một ấn tượng khó quên nơi xứ Lạng - mảnh đất địa đầu biên cương tổ quốc./. Vũ Miền/VOV Đông Bắc
