Lễ hội Thổ Hà
Lễ hội Thổ Hà Làng Thổ Hà, Xã Vân Hà, Huyện Việt Yên, Bắc Giang
Lễ hội Thổ Hà (xã Vân Hà, huyện Việt Yên, Bắc Giang) được tổ chức vào ngày 19 đến 21 tháng Giêng hằng năm. Đối tượng suy tôn là Thành Hoàng làng. Năm nào cũng tổ chức lễ hội nhưng ba năm một lần mới mở hội lớn có lễ rước. Đây là một lễ hội còn duy trì được nhiều nét bản sắc độc đáo của lễ hội xứ Bắc.
Lễ hội làng Thổ Hà bao giờ cũng gồm hai phần, đó là phần lễ và phần hội. Phần lễ được tổ chức rất trọng thể và bài bản. Từ sáng sớm, chánh tế, thông xướng, độc chúc cùng toàn bộ các bô lão trong ban tế quần áo chỉnh tề để đón đám rước từ các miếu về đình làng. Chủ tế đứng ở bậc tam cấp đón đám rước. Khi mọi người đã yên vị, cuộc tế mới được bắt đầu với những nghi thức long trọng. Tất cả đều tỏ lòng thành kính mời Thánh về dự hội cùng dân làng và cầu xin Thánh phù hộ cho dân làng một năm mới dồi dào sức khỏe, làm ăn phát đạt, xóm làng yên vui, gia đình hạnh phúc.
Sau nghi thức tế lễ, tiếp đến là phần hội với các trò chơi dân gian đặc sắc như chọi gà, bơi trải, đấu vật, chơi cờ, cầu lông, chèo thuyền bắt vịt… nhưng tiêu biểu nhất phải nói đến đó là hát quan họ. Thổ Hà được coi là một làng gốc của nghệ thuật hát quan họ. Các liền anh, liền chị của các thôn lân cận cùng về dự hội trổ tài hát cả ngày lẫn đêm tại sân đình hay trên thuyền. Lời hát trữ tình và mượt mà làm nao lòng bao du khách gần xa. Ngoài hát quan họ, một môn thi không kém phần hấp dẫn và sôi động, thu hút được nhiều người tham dự đó là môn cờ tướng. Các bàn cờ được bày ra mời các thí sinh dự tài cao thấp. Người thắng thì hồ hởi, mừng vui còn người thua cũng không vì thế mà "cay cú" chỉ ước mong đến hội năm sau sẽ gặp lại đối thủ. Kết thúc lễ hội, mọi người cùng ra về trong niềm vui hân hoan.
Lễ hội Thổ Hà là một nét đẹp trong văn hóa của người Kinh Bắc, làm giàu thêm cho kho tàng văn hóa nước Việt, đáng được gìn giữ và phát huy.
