Di tích Đồn Phủ Thông
Di tích Đồn Phủ Thông Cách thành phố Bắc Kạn 18 km về phía bắc, Thị trấn Phủ Thông, Huyện Bạch Thông, Bắc Kạn
Khu di tích lịch sử đồn Phủ Thông cách ngã ba thị trấn Phủ Thông 300m, nằm trên điểm giao nhau giữa quốc lộ 3 với đường tỉnh lộ 258 thuộc thị trấn Phủ Thông, huyện Bạch Thông và cách thành phố Bắc Kạn 18 km về phía Bắc.
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Bắc Kạn là căn cứ địa kháng chiến, vùng trọng điểm trong các kế hoạch tấn công lên Việt Bắc của Thực dân Pháp trong chiến dịch Việt bắc Thu Đông năm 1947.
Nơi đây vào tháng 10 năm 1947, quân đội viễn chinh Pháp do tên Trung tá Sô Va Nhắc chỉ huy với 1.200 quân đã nhảy dù xuống thị xã Bắc Kạn (nay là thành phố Bắc Kạn), mở màn chiến dịch Việt Bắc – Thu Đông năm 1947; ngày 15/10/1947 chúng tiến quân lên, chiếm đóng, xây đồn kiên cố trên một mỏm đồi tại khu vực núi Nà Cọt, thị trấn Phủ Thông, nhằm khống chế và tiêu diệt lực lượng của ta. Lực lượng của chúng gồm 01 đại đội bộ binh, 01 trung đội trợ chiến khoảng 150 tên địch với nhiều vũ khí tối tân kèm súng trường và lựu đạn.
Đồn có hình chữ nhật, dài 100m, rộng 50m, cổng đồn quay về phía Nam, làm bằng gỗ chắc chắn, tường đắp bằng đất, dày 01 m, cao 02 m, trong và ngoài tường ghép gỗ, bên ngoài có cọc chống, 04 phía có nhiều lỗ châu mai; 04 góc đồn là 04 lô cốt mẹ, xây nhà 02 tầng bằng gạch và đá: Góc Tây Bắc bố trí khẩu 12 ly 7 và cối 60 ly. Góc Đông Bắc bố trí 01 trung liên, góc Đông Nam bố trí 01 đại liên và cối 81 ly.
Tại đây quân ta đã 3 lần tập kích tấn công đồn Phủ Thông, đây là những trận công đồn đầu tiên khẳng định bước trưởng thành của quân đội nhân dân Việt Nam, đồng thời là cuộc tập dượt, rút kinh nghiệm để đập tan cứ điểm Điện Biên Phủ, đánh bại thực dân Pháp xâm lược bằng chiến thắng lịch sử Điện Biên phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” vào năm 1954.
Năm 1996 Bộ Văn hóa, thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch) đã xếp hạng di tích lịch sử Đồn Phủ Thông là di tích lịch sử cấp Quốc gia.
Từ đó đến nay di tích luôn được bảo tồn gìn giữ. Hàng năm, di tích lịch sử đón nhiều đoàn khách từ Trung ương và địa phương về thăm, nơi đây cũng là nơi giáo dục tư tưởng đối với thế hệ trẻ, ghi nhớ công ơn của các bậc cha anh chúng ta đã ngã xuống cho hòa bình, độc lập tự do ngày hôm nay, trong đó có nhiều ngôi mộ còn vô danh, nhiều ngôi mộ có tên nhưng chưa có người thân đến nhận. Vì vậy, mong rằng chúng ta luôn phấn đấu sống tốt hơn để xây dựng đất nước ta ngày càng tươi đẹp và mãi trường tồn.
